Στην αλληλογραφία του με τον αδελφό του Δημήτριο το 1832, ο εγκατεστημένος στην Κέρκυρα από τα τέλη του 1828 Διονύσιος Σολωμός , γράφει ,πολύ ευχαριστημένος, πως εγκατέλειψε το ξενοδοχείο και πλέον μένει σε ένα σπίτι στο πιο υγιεινό μέρος της πόλης , με απέραντη θέα στη θάλασσα . Κι’ ακόμα μαζί με άλλες πληροφορίες για το σπίτι και τα έπιπλα δηλώνει την εκτίμησή του για τον ιδιοκτήτη του σπιτιού που νοίκιασε : «…Ο οικοδεσπότης μου είναι ο δόκτωρ Λόλης εκ Μιράνδολας. Οι τέσσαρες δοκιμαστικοί μήνες με βεβαιούν ότι δεν δύναμαι να είμαι καλλίτερα. Είναι άνθρωπος των γραμμάτων , ιδίως των Λατινικών και εκείνον το οποίο περισσότερο ενδιαφέρει , είναι άνθρωπος πραγματικώς τίμιος...».(1)
Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι ενώ λίγο αργότερα , στις 24 Νοεμβρίου 1833, για άγνωστο λόγο, ο Σολωμός εγκατέλειψε αυτό το σπίτι για να μείνει στο κέντρο της πόλης «…άλλαξα σπίτι , πάνε τώρα δυο μήνες , τώρα μένω ανάμεσα στην Αστυνομία και τη Μητρόπολη...».(2) Σύντομα έφυγε και από εκεί (κατά τους Λευθεριώτη και Πιέρη το 1836 ) (3) και ξαναγύρισε στο σπίτι του Λόλλι στα «μουράγια» (κατά τον Πιέρη στο σημερινό Μουσείο Σολωμού της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών ). Εκεί έζησε και δημιούργησε τα υπόλοιπα χρόνια έως το θάνατό του στις 9/21 Φεβρουαρίου 1857.
Ο οικοδεσπότης του Σολωμού Φλαμίνιο Λόλλι ( Flaminio Lolli, 1797-1862 ) , δεν ήταν κάποιος τυχαίος άνθρωπος που απέσπασε την εμπιστοσύνη του Ποιητή με την λογιοσύνη και την τιμιότητά του. Ήταν ένας σπουδαίος λόγιος ιταλός πρόσφυγας από τη Μιράντολα , που είχε κατακτήσει την κερκυραϊκή κοινωνία με τις γνώσεις και το ήθος του. Στην Κέρκυρα κατέφυγε με άλλους συμπατριώτες και ομοϊδεάτες του τις 5 Απριλίου 1831 , μετά την λήξη του επαναστατικού κινήματος του 1830 . Για την επαναστατική του δράση και τη συμμετοχή του στο επεισόδιο Menotti , με τον αδελφό του Ιππόλυτο φυλακίστηκε από τη δουκική αστυνομία και ερήμην καταδικάστηκε σε θάνατο με απαγχονισμό (6 Ιουνίου 1837). Για τους αγώνες τους αυτός και ο αδελφός του, που τελικά έχασε τη ζωή του στη φυλακή , τιμώνται από τους Ιταλούς ως « Μάρτυρες της Ιταλικής ανεξαρτησίας»
Αν και στο επάγγελμα ήταν νομικός , στην Κέρκυρα έζησε παραδίδοντας μαθήματα ιταλικής και λατινικής φιλολογίας. Μάλιστα οι δημοσιευμένες φιλολογικές μελέτες του τον καθιέρωσαν αμέσως ως έναν από τους γνωστότερους ιδιωτικούς δασκάλους της άρχουσας τάξης . Με αυτό τον τρόπο γρήγορα κατέλαβε θέση μεταξύ των λογίων της κερκυραϊκής κοινωνίας .
Δημοσίευσε ποιήματα στην Κρατική Εφημερίδα (Gazzetta degli Stati Uniti delle Isole Jonie ) όπως : τον Φεβρουάριο του 1836 σονέττο για τον θάνατο του γλύπτη Παύλου Προσαλέντη και το Φεβρουάριο 1837, δυο σονέττα για την κερκυραία σοπράνο Έλενα ΄Αγκρη ( Elena Angri 1824-1886 ), που κατέκτησε το κερκυραϊκό μουσικόφιλο κοινό . Συνεργάστηκε με το περιοδικό “Album Jonio”, που από το 1841 εξέδωσε στην Κέρκυρα άλλος ιταλός πρόσφυγας , ο Severiano Fogacci. Δημοσίευσε επίσης και άλλα κείμενα όπως ήταν η νεκρολογία της Αιμιλίας κόμησσας Ροδόσταμου τον Δεκέμβρη του 1847 ( για την οποία ο Σολωμός έγραψε το γνωστό σονέττο ) και η άλληλογραφία του με τον Ερμάννο Λούντζη τον Νοέμβριο - Δεκέμβριο 1847. Κυκλοφόρησε την πρωτοχρονιά του 1844 τη συλλογή : “ La Strenna del 1844. miscellanea di versi , e di prose del dr Flaminio Lolli. Corfú nella Tipografia del Governo.1844”.
Επιστρέφοντας στην Ιταλία , τύπωσε το 1854 τη ποιητική συλλογή “Saggio di versi» καθώς επίσης : το 1855 το “ I miei sette salmi di penitenza versi di F.L.”, το1856 το “ Cinquante epigrafi sepolcrali e una canzone al cimitero» και το 1862 λίγο πριν το θάνατό του το “Serie di mille vocaboli vernacoli Mirandolesi fatti Toscani da F.L. Mirandola”. (4)
Η κινητικότητά του στην κερκυραϊκή κοινωνία υπήρξε εντυπωσιακή ,καθώς είχε τη δυνατότητα να κινείται με άνεση σε όλους τους χώρους , ελληνικούς και βρετανικούς , πολιτικούς και φιλολογικούς , χωρίς να επιρρεάζεται από τα στεγανά που πολλές φορές δημιουργούνται στις επτανησιακές κοινωνίες.
Ενδεικτικό είναι το ότι σε λεύκωμα αυτογράφων της οικογένειας Πιέρη που κατείχε η Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας , καταχώρησε ποίημά του με το τίτλο « Ιl giorno delle Palme del 1846-Η Κυριακή των Βαϊων του 1846». Στο ίδιο όμως λεύκωμα , ποιήματα γράφουν επίσης και οι Δημήτριος Αρλιώτης ( Σεπτέμβρης 1831), Ανδρέας Κάλβος ( Σεπτέμβρης 1831 ) και Μάριος Πιέρης ( 26 Μαίου1838 ), άτομα που ανήκαν σε διαφορετικές πολιτικές και φιλολογικές ομάδες.(5) Πρόσφατα μάλιστα αποδείχτηκε και η ιδιότητά του ως ελεύθερου τέκτονα και η συμμετοχή του στο φιλοσοφικό εργαστήριο της κερκυραϊκής τεκτονικής στοάς "Ο Φοίνιξ" .(6)
Για αυτή τη σημαντική προσωπικότητα , που συνδέθηκε με τους δυο μεγάλους ποιητές Σολωμό και Κάλβο, είχαν ξεχαστεί πολλές πληροφορίες και φυσικά δεν υπήρχε καμιά απεικόνισή του.
Σε πρόσφατη έρευνά μου, όμως στο διαδίκτυο , ανακάλυψα ότι υπάρχουν τουλάχιστον δύο απεικονίσεις του στη Μόντενα ,στο Museo Civico del Risorgimento ( Palazzo dei Musei, Largo Porta Sant Agostino , 337) ψηφιοποιημένες από την ιταλική Nομαρχία της Emilia – Romagna . (7)
Η πρώτη παρουσιάζει τον Flaminio Lolli νέο στην Κέρκυρα το 1832 , την εποχή που γνώρισε το Σολωμό και τον Κάλβο. Είναι κατά την εγγραφή του Μουσείου, διαστάσεων 2,1 Χ 2 εκατ. Τέμπερα σε ελεφαντόδοντο, ιταλικής κατασκευής .
H Δεύτερη είναι σχέδιο με μολύβι σε χαρτί διαστάσεων 32Χ28,1 εκ. έργο του 1854 του συμπατριώτη του Antonio Ferri ( Mirandola 1804- 1868) και τον παρουσιάζει ώριμο πλέον μετά την εξορία.
Τα δυο πορτρέτα που παρουσιάζονται εδώ βεβαίως και έχουν μεγάλο φιλολογικό και ιστορικό ενδιαφέρον για τους λόγους που προαναφέρθηκαν , αποτελούν όμως παράλληλα και σπουδαίο παράδειγμα για καθένα από εμάς, που ισχυρίζεται ότι έχει λόγο για αυτό τον τόπο, για το πώς οι πολιτισμένοι λαοί αντιμετωπίζουν την Ιστορία τους ειδικότερα και το Παρελθόν και τον Πολιτισμό τους γενικότερα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1.Πολίτης Λ., Διονυσίου Σολωμού Άπαντα , τόμος 3ος , Αλληλογραφία , Αθήνα 1991 σ.185.
2.Πολίτης Λ , ο.π. σ.224. Πρόκειται για το κατεστραμμένο σήμερα από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο αρχοντικό της ( σημερινής) πλατείας Δημαρχείου ,όπου κατοικούσε η φιλική του οικογένεια Πολυλά.
3.Λευθεριώτης Ν. « Τα σπίτια του Σολωμού στην Κέρκυρα » Κερκυραϊκά Χρονικά τομ. 6 (1958) σ. 41-58 εδώ σ. 48. Πιέρης Γ. Σ «΄Ανθρωποι και σπίτια : κατοικίες του Σολωμού στην Κέρκυρα» . Χρονικά της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών αρ.ΧΧ (2009) σ.21-29.
4. Κουρκουμέλης Ν.Κ. «Ερμάννος Λούντζης και Φλαμίνιο Λόλλι. Δυο Γράμματα» Περίπλους αρ.τ. 38-39 (1994) σ. 115-123.Λ. Βροκίνη Έργα . Βιογραφικά Σχεδάρια , επιμέλεια Κ.Δαφνή , Κερκυραϊκά Χρονικά αρ.τ. 16 (1972) Gazzetta .αρ.168 της 27 Δεκ.1847 για την Αιμιλία κόμησσα Ροδόσταμου , στην Gazzetta αρ. 321 της 6/18 Φεβρουαρίου 1837, σ.9 : Σονέττο για τον θάνατο του γλύπτη Παύλου Προσαλέντη και Βροκίνης ο.π. σ 244, στη Gazzetta αρ.178 /1845 σ. 25 για την κερκυραία σοπράνο Έλενα ΄Αγκρη ( Elena Angri 1824-1886) βλ.επ. Κουσουρής Γ.Θ. , Έλενα ΄Αγκρη 1824-1886 , Μόναχο, 1999 Κάρτερ Γ., . Ανιχνεύσεις και Εκτιμήσεις « Λωτός» 1998 σ.33-38 . Αlbum Jonio . Giornale di Scienze , Lettere , Arte e Teatri, edito e compilato da Severiano Fogacci , Corfú 13 Gennajo 1841. Anno I , No 1, Nella Tipografia del Governo.
5.Κουρκουμέλης Ν.Κ. « Τέσσερα άγνωστα αυτόγραφα από ένα λεύκωμα του 19ου αιώνα» Πόρφυρας αρ. τ. 17 ( Ιούνιος 1983 ) σ.17-22.
6.Καλογερόπουλος Ε. Σ. " Ο σκωτικός Τύπος στην Κέρκυρα" εις: Υπέρτατο Περιστύλιο Φοίνιξ Επετειακό λεύκωμα 125 ετών . Κέρκυρα 2008 σ. 20.
7. http:bbcc.ibc.regione.emilia-romagna.it/samira.
Δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες: "Ερμής" , Ζάκυνθος 22 Ιανουαρίου 2010 ( Επιλογές σ.7, 14 και"Ελευθερία" , Κέρκυρα 26 Ιανουαρίου 2010 , σ.5. Επίσης στο περιοδικό "Πόρφυρας" αρ. 136, Κέρκυρα, Ιούλιος- Σεπτέμβριος 2010, σ.203-206.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου