Κυριακή 27 Μαρτίου 2011

Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΩΣ ΕΚΤΑΚΤΟΣ ΕΠΙΤΡΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΠΤΑΝΗΣΟΥ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ (1801,1802)

        Ο Iωάννης Καποδίστριας  ως ΄Εκτακτος Επίτροπος της Επτανήσου
                             Πολιτείας στην Κεφαλονιά ( 1801, 1802 ) .




      
   Η ανάμειξη στα πολιτικά του Ιωάννη κόμη Καποδίστρια έγινε για πρώτη φορά
κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης των αρχών της «Επτανήσου Πολιτείας» στην
Κεφαλονιά  (1801-1802).  Aυτή η « περιπετειώδης εκπαίδευση » του Κερκυραίου
 πολιτικού, που όπως ο ίδιος δήλωνε αποτέλεσε σταθμό στη σταδιοδρομία του,
 παρουσιάζει πολλά κοινά με την περίοδο κατά την οποία διοίκησε την « Ελληνική
Πολιτεία ». Αντιμετώπισε όπως και τότε  τοπικισμούς , φατριασμούς, αντιπαλότητες
 για την νομή της εξουσίας και των εθνικών πόρων, εμπλοκή ισχυρών προσώπων 
 και του ξένου παράγοντα , ωμή βία . Το μέγεθος της επιτυχίας ,  παρά τη νεαρή ,
για τα μέτρα της εποχής  ηλικία  ,τον καθιέρωσε μεταξύ των πολιτικών του νέου
κράτους και δικαίωσε τον πατέρα του που τον επέλεξε ανάμεσα στους αδελφούς
του για αντικαταστάτη του. Συνέβαλε επίσης καθοριστικά στη δημιουργία
 των προϋποθέσεων της μετέπειτα σταδιοδρομίας του ως πολιτικού και διπλωμάτη .
Το χρονικό τωνγεγονότων της τόσο σημαντικής αν και πρόδρομης  εποχής παρουσιά-
ζεται σε συντομία εδώ.

        Στις 9/21 Μαρτίου 1800 η Ρωσία και η Οθωμανική Τουρκία υπέγραψαν τη
«σύμβαση της  Κωνσταντινουπόλεως». Με αυτή αποφασίστηκε ότι τα Ιόνια Νησιά ,
που κατείχαν σημαντική θέση στο γεωστρατηγικό χάρτη της εποχής, θα αποτελούσαν
κράτος, κατά το πρότυπο της Πολιτείας της Ραγούζας: Ενιαίο, με σύνταγμα , σημαία ,
στρατό και διπλωματική εκπροσώπηση , υπό την επικυριαρχία και την προστασία του
σουλτάνου ( στον οποίο θα κατέβαλε ως φόρο υποτέλειας 75 χιλιάδες πιάστρα κάθε
τρία χρόνια ) και με την εγγύηση του Τσάρου. Στη σύμβαση προσχώρησε αργότερα
( 13 Ιανουαρίου 1801νη ) η Μεγάλη Βρεταννία.
   Αυτό το πρώτο Κράτος Ελλήνων στον εθνικό χώρο, ονομάστηκε «Πολιτεία των
 Επτά Ενωμένων Νησιών» ( Repubblica delle Sette Isole Unite  ή  Επτάνησος Πολιτεία
Repubblica Settinsulare) και καθορίστηκε να έχει αριστοκρατικό χαρακτήρα καθώς θα  
το κυβερνούσαν οι «πρόκριτοι και οι επιφανείς του τόπου» ( principali e notabili del paese) .
   Οι Αντώνιος-Μαρία κόμης Καποδίστριας ( κερκυραίος ) και Νικόλαος –Δραγανίγος
 κόμης Σιγούρος-Δεσύλλας ( ζακύνθιος ) , αντιπρόσωποι  της «Προσωρινής Γερουσίας»,
 που είχε διορίσει ο αρχηγός των ρωσικών δυνάμεων και συντονιστής των συμμαχικών
 ενεργειών στο Ιόνιο, υποναύαρχος Θεόδωρος Ουσακώφ (  Fyodor Fyodorovich Uchakow  ),
 σε συνεργασία με τους Ρώσους και τους Τούρκους, συνέταξαν σχέδιο συντάγματος 37
άρθρων  και καθόρισαν τύπο σημαίας , που επικύρωσε πανηγυρικά  ο Σουλτάνος
την 1η Νοεμβρίου 1800.
  Το σύνταγμα καθιέρωνε το ομοσπονδιακό σύστημα και  αναγνώριζε ως μόνη πηγή
 εξουσίας τα « Συμβούλια των Ευγενών ». Κάθε νησί είχε τοπική τριμελή κυβέρνηση
 ( Σύνδικοι ) εκλεγόμενη κάθε χρόνο από το Μεγάλο Συμβούλιό του , που συγκροτούσαν
 οι παλιοί ευγενείς. Οι σύνδικοι εναλλάσσονταν στη διοίκηση εκτελώντας καθήκοντα
 προέδρου ( Πρύτανη ) κάθε τέσσερεις μήνες. Ανώτατη αρχή της ομοσπονδίας ήταν
η Γερουσία , που την συγκροτούσαν αντιπρόσωποι των νησιών ( Γερουσιαστές ) και
 έδρευε στην Κέρκυρα. Ο Πρόεδρος της Γερουσίας ονομαζόταν « Άρχων» ( αργότερα
«Ηγεμών» και «Πρίγκηψ»)και ασκούσε την εκτελεστική εξουσία όλης της Ομοσπονδίας.
  Όμως  καθώς είχε προηγηθεί η πολιτική και η κοινωνική διαπαιδαγώγηση του πληθυσμού
 κατά τη διάρκεια της διοίκησης των Γάλλων δημοκρατικών (1797-1799), η αριστοκρατική
μορφή του πολιτεύματος , η προτίμηση των ευγενών και ο αποκλεισμός των άλλων τάξεων
(κυρίως των αστών ) από τα πολιτικά δικαιώματα και τα κέντρα εξουσίας , προκάλεσαν
 μεγάλες κοινωνικές αντιδράσεις.
   Ειδικότερα στην Κεφαλονιά, εκτός της δυσαρέσκειας για την πολιτική παλινδρόμηση,
 ισχυρό παράγοντα  αναταραχής συνιστούσε και η αντιπαράθεση των δυο πόλεων Αργοστολιού
και Ληξουριού. Η αντίθεση είχε αιτίες τοπικιστικές και οικονομικές καθώς το Αργοστόλι 
 ιδρύθηκε από τους Βενετούς για να μεταφερθεί εκεί η έδρα της διοικήσεως από το κάστρο
του Αγίου Γεωργίου το 1757, αλλά και πολιτικές και κοινωνικές καθώς στο παλαιότερο
και  μεγαλύτερο Ληξούρι είχε ενωρίς αναπτυχθεί η αστική τάξη .
  Οι εντάσεις μεταξύ των δυο πόλεων που διάρκεσαν σχεδόν μια πεντηκονταετία, λάβαιναν
 βίαιο χαρακτήρα κάθε φορά που η διοίκηση εμφάνιζε σημεία χαλαρότητας. Έως την
εγκατάσταση των επτανησιακών αρχών η σημαντικότερη είχε γίνει , κατά τον Bellaire,
 τον μήνα Prairial του έτους VI
 (20 Μαίου- 18 Ιουνίου 1798 ), επειδή οι Γάλλοι δημοκρατικοί  έκαναν το Αργοστόλι
πρωτεύουσα του «Νομού Ιθάκης». Τότε κάτοικοι του Ληξουριού επιτέθηκαν σε αυτό,
 προκαλώντας καταστροφές και λεηλασίες , ένα θάνατο και έναν τραυματισμό, με αποτέλεσμα
 για  να αποκατασταθεί  η τάξη, να χρειαστεί  η επέμβαση  δύο λόχων του γαλλικού στρατού
 που  μεταφέρθηκαν από την Κέρκυρα .Αυτή η αιτία δεν ήταν η μόνη που προκάλεσε την
επέμβαση των Γάλλων στο νησί καθώς σε άλλη περίπτωση  αποφάσισαν να καταστρέψουν
 το Ληξούρι , εκδικούμενοι τους φόνους δυο στρατιωτών που συνέβησαν εκεί .
Ευτυχώς ο απεσταλμένος  του Chabot στρατηγός Vallelongue ,ενημερώθηκε για τα
πραγματικά γεγονότα, που αθώωναν την πόλη, και δεν προχώρησε στην  εκτέλεση 
της διαταγής.
  Η κοινωνία της Κεφαλονιάς, του μεγαλύτερου σε έκταση νησιού  του Ιονίου, είχε μια
 αντιφατική συγκρότηση. Από την μια μεριά ήταν καθυστερημένη αγροτική με κύρια
 προϊόντα τη σταφίδα, το κρασί και το λάδι και μάλιστα  για  να συμπληρώσει το
εισόδημά του μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού μετανάστευε κατά τους θερινούς
 μήνες στη Πελοπόννησο και από την άλλη, με κεφάλαια κυρίως των  αστών και λιγότερο
 των  ευγενών , έλεγχε με τον εμπορικό της στóλο μεγάλο μέρος των μεταφορών στην
Ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα, των προϊόντων που διακινούνταν στα
κάθετα προς τον Κορινθιακό κόλπο ηπειρωτικά δρομολόγια, έχοντας
εμπορικά πρακτορεία στο Μεσολόγγι, το Αιτωλικό και το Γαλαξείδι. Ιδιότυπα ,
 αυτή τη δραστηριότητα ένα μέρος του πληθυσμού την ασκούσε  παράλληλα με
 την πειρατεία.


   Αν και το Μεγάλο Συμβούλιο της Κοινότητας ήταν  οργανωμένο από την
αρχή της Ενετικής διοίκησης ( post quem 1500 ), για πολλούς λόγους δεν μπόρεσε να έχει
πάντα ένα βέβαιο αριθμό μελών, ενώ σε πολλά από αυτά αμφισβητήθηκε έντονα η ικανότητα
 συμμετοχής . Επίσης παρά το γεγονός ότι ήταν αρκετά διευρυμένη, σε σχέση με τα άλλα
 νησιά , η επικεφαλής της κοινωνικής ιεραρχίας ομάδα , καθώς την συγκροτούσαν 900
περίπου οικογένειες, χωρισμένη σε φατρίες λειτουργούσε αρνητικά. Μάλιστα δυο από
 αυτές οι Άννινοι και οι Μεταξά βρίσκονταν σε διαρκή ανταγωνισμό με στόχο  τη νομή της
 εξουσίας .
  Τέλος σημαντικό παράγοντα στη δημιουργία αρνητικού, για την Επτανησιακή διοίκηση,
κλίματος συνιστούσε η προπαγάνδα που έκαναν οι υποστηρικτές των Γάλλων και των
Αυστριακών, ιδιαίτερα ο υποπρόξενος της Αυστρίας Φραγκίσκος Ιγγιόστρης, του οποίου
 η ιδιότητα του εκπροσώπου ξένου κράτους ήταν διαπλεγμένη με την κύρια  εμπορική του
 δραστηριότητα, τη συγκέντρωση  της σταφίδας .

   Μετά τη μεταβίβαση της διοίκησης από τους Γάλλους δημοκρατικούς στους
συμμάχους Ρώσους και Οθωμανούς (29 Οκτωβρίου 1798) ο Ουσακώφ εγκατέστησε
πενταμελή τοπική κυβέρνηση, με διευρυμένες αρμοδιότητες , την « Αντιπροσωπεία
και Προεδρεία Κεφαλληνίας »  υπό τον σεβαστό σε όλους Κωνσταντίνο κόμη
 Χωραφά. Εξαιτίας όμως της αδιαλλαξίας των φατριών, αυτός παραιτήθηκε
( Μαίος 1799 ) και στη θέση του τοποθετήθηκε ο Ρώσος πλωτάρχης ιππότης 
Νικόλαος Τιζενχάουζεν (Tisinghaussen), ο οποίος ως αντιπρόσωπος του Ουσακώφ ,
ανασυγκρότησε την τοπική κυβέρνηση. Στη νέα σύνθεση υπερίσχυσαν τα συντηρητικά
στοιχεία της φατρίας των Μεταξά , τα οποία  επεδίωξαν κωλυσιεργώντας να ελέγξουν
 κατά τη συγκρότησή του και το νέο Μεγάλο Συμβούλιο , στο οποίο , σύμφωνα με το
 πρώτο κεφάλαιο του Συντάγματος, έπρεπε να προσκαλέσει ως μέλη και αστούς ,
οι σημαντικότεροι όμως των οποίων ήταν Ληξουριώτες , που δεν έλεγχε.
   Τέλος παράγοντα αναταραχής συνιστούσε και η αντίθεση των καταγομένων
από το Αργοστόλι διοικούντων, στην εφαρμογή του θεσπίσματος της  Γερουσίας
της 30 Σεπτεμβρίου/ 12 Οκτωβρίου 1799 που, δίκαια , καθόριζε τη λειτουργία Δικαστηρίου
και Υγειονομείου στο Ληξούρι.
   Στις 12/24 Αυγούστου1800  ένα πλοίο με Ληξουριώτες άρχισε να κανονιοβολεί
 το Αργοστόλι, ενώ καθοδηγούμενοι από τους αντιπολιτευόμενους ένοπλοι χωρικοί
 από τη Λιβαθώ και τα Ομαλά , μαζί με στασιαστές στρατιώτες, κατελάμβαναν και
λεηλατούσαν τα δημόσια κτίρια και τις περιουσίες των μελών της κυβέρνησης.
Οι τελευταίοι σώθηκαν διαφεύγοντας, οι πλέον καταδιωκόμενοι  Ευστάθιος
Μεταξάς και Ιωάννης Χοϊδάς, στη Ζάκυνθο και οι υπόλοιποι στην εξοχή .
  Οι στασιαστές εγκατέστησαν νέα κυβέρνηση  και επέλεξαν νέους γερουσιαστές
 την 30η Αυγούστου/ 11 Σεπτεμβρίου αντικαθιστώντας τους ήδη εκλεγμένους .
Η Γερουσία , θέλοντας να επιτύχει την ηρεμία στην Κεφαλονιά, αναγνώρισε τις εκλογές
 και διόρισε τον Κωνσταντίνο κόμη Χωραφά πληρεξούσιό της . Παράλληλα για να
καλύψει τα κενά , που δημιούργησε η στάση των στρατιωτών, ενίσχυσε τη φρουρά
 με τμήματα τυφεκιοφόρων και πυροβολητών, που μεταφέρθηκαν από την Κέρκυρα
και ανέθεσε τη στρατιωτική διοίκηση στο Ρώσο συνταγματάρχη του Μηχανικού
 Κάρολο Σχραϊτερφέλντ ( Schreiterfeld).
  Ο Χωραφάς , αφού διεκπεραίωσε τις εντολές της Γερουσίας,  παραιτήθηκε
στις 7/19 Οκτωβρίου 1800 , ενώ ο Σχραϊτερφέλντ  αντικαταστάθηκε από τον
Κερκυραίο Συνταγματάρχη Νικόλαο Πιέρη , ο οποίος μετακινήθηκε με την
μονάδα του από τη Ζάκυνθο.
   Στις 25 Οκτωβρίου/6 Νοεμβρίου1800 ο Σουλτάνος εξέδωσε διάταγμα με το
οποίο οι δυο αντιπρόσωποι της Γερουσίας στην Κωνσταντινούπολη, διορίζονταν
 « Αυτοκρατορικοί Επίτροποι » και όφειλαν ,σε συνεργασία με τον Ηγεμόνα της
 Πολιτείας ,να συστήσουν τις τοπικές κυβερνήσεις των νησιών
   Αυτοί επανερχόμενοι στην Κέρκυρα εγκατέστησαν τις τοπικές αρχές ( στις
1/13 Ιανουαρίου 1801 έγινε ή έπαρση της Επτανησιακής Σημαίας στην Κέρκυρα )
και στις 9/21 Απριλίου 1801 έλαβαν την εντολή από την Γερουσία να συνεχίσουν
και στα άλλα νησιά , στα οποία άρχισαν να εκδηλώνονται χωριστικά κινήματα.
 Σχετικά ενημερώθηκαν οι τοπικές διοικήσεις και διετέθη το
 δημόσιο πλοίο με κυβερνήτη τον κερκυραίο Κωνσταντίνο Ξήντα.
   Ο Αντώνιος–Μαρία κόμης Καποδίστριας δήλωσε προσωπικό κώλυμα και όπως
 είχε δικαίωμα, από το σουλτανικό διάταγμα , όρισε αντικαταστάτη , παρακάμπτοντας
 τον πρωτότοκο γιό του  Βιάρο  και τον τριτότοκο Αυγουστίνο , που είχε γραμματέα
 στην Κωνσταντινούπολη , το δευτερότοκο  Ιωάννη, γιατρό, ασχολούμενο τότε  με
 τη διεύθυνση  του στρατιωτικού οθωμανικού νοσοκομείου στην Κέρκυρα..
   Όταν οι Αυτοκρατορικοί Επίτροποι έφθασαν στην  Κεφαλονιά ( 27Απριλίου/9 Μαίου
 1801 ) την βρήκαν κατά τον Μάρκο Θεοτόκη  «…εν πλήρει στάσει . Ένοπλοι χωρικοί
 ανήκοντες εις διάφορα κόμματα κατεφόβιζον τους αστούς , έτεροι ωφελούμενοι εκ της
αναρχίας παρεδίδοντο εις αρπαγάς και πειρατείας…» 
  Μεταξύ των περιστατικών βίας που εκδηλώθηκαν , ιδιαίτερη σημασία πρέπει να
δοθεί για μεν τη θρασύτητά τους στις επιθέσεις των φατριών  των  Λοβέρδων  και των
 Τυπάλδων - Χαριτάτων εναντίον της πόλης και της ευρύτερης περιοχής του Ληξουρίου,
για δε την έκτασή τους στις λεηλασίες, που έκανε η φατρία των κομήτων Μεταξά των
μοναστηριών της Υπαπαντής και τoυ Κεχριώνα, καθώς  και διαφόρων κτημάτων στη Σάμη.
Γράφει χαρακτηριστικά πάλι ο Μάρκος Θεοτόκης :
«...Ο κόμης Πέτρος Μεταξάς μετά 70 ληστών κατέσχε την οικίαν και τα εν Σάμη
κτήματα του Πεκατόρου, όστις προβλέπων τούτο, δυο ημέρας προ της ελεύσεως
 του Μεταξά, ηδυνήθη δια θαλάσσης και δια ξηράς να μετακομίση αλλαχού τα εν
 τη οικία και ταις αποθήκαις  σωζόμενα έπιπλα και είδη…»
  Ο νεαρός Καποδίστριας (γεννημένος το 1776 ήταν  τότε 25 ετών ) φανέρωσε  αμέσως
τις ηγετικές ικανότητες που είχε διακρίνει ο πατέρας του. Στη μεγάλη συγκέντρωση 
πολιτών όλων των τάξεων, που οργάνωσε η τοπική κυβέρνηση, έλαβε τον λόγο,
υποσκελίζοντας τον αρχαιότερό του Σιγούρο-Δεσύλλα , και  αφού επαίνεσε τις τοπικές
 αρχές , γνωστοποίησε τον σκοπό και τη μέθοδο της Αυτοκρατορικής Επιτροπής ,
ζητώντας τη συνδρομή όλων για το καλό του τόπου.
  Οι εξαιρετικές εντυπώσεις που προκάλεσε η εμφάνιση των Επιτρόπων , θορύβησαν
εκείνους που επεδίωκαν την αναταραχή, με αποτέλεσμα η φατρία του ταγματάρχη
 Ανδρέα Ρικιαρδόπουλου – Στεκούλη που, από την έξωση των Γάλλων δημοκρατικών,
 είχε σφετερισθεί τη στρατιωτική εξουσία, να κινηθεί συνωμοτικά για την ματαίωση
των σχεδίων. Παράλληλα στα Τρωγιανάτα ο Ευστάθιος Μεταξάς, που  επέστρεψε από
 τη Ζάκυνθο, κυκλοφορούσε προκηρύξεις με τις οποίες καλούσε το λαό στο Αργοστόλι,
 στις  2/14 Μαίου , για να αντικατασταθεί η κυβέρνηση από νέα την οποία εκείνος ,
ως φορέας της νόμιμης εξουσίας , θα πρότεινε.
   Οι Επίτροποι κατανοώντας τους κινδύνους, συνέστησαν  « Επιτροπή Δημόσιας
Ασφάλειας » αποτελούμενη από δώδεκα  προσωπικότητες όπως ο Κ. Χωραφάς ,
 ο Δ. Πινιατόρος και ο Στ. Φωκάς και διέταξαν,  απειλώντας βαρύτατες ποινές,
 τον μεν Ευστάθιο Μεταξά να εγκαταλείψει εντός 48 ωρών το νησί, την δε οικογένεια  
Ρικιαρδόπουλου  να περιορισθεί στη Λιβαθώ.
  Ο Μεταξάς έχοντας συναίσθηση της υπεροχής του ,πολιόρκησε το Αργοστόλι,
 απειλώντας πλέον και τους ίδιους τους Επιτρόπους. Ο Καποδίστριας για να σταθμίσει
την κατάσταση , παρά τις αντιρρήσεις των Σιγούρου –Δεσύλλα και  Πιέρη επεδίωξε ,
το ίδιο βράδι να έχει προσωπική συνάντηση μαζί του  σε κάποιο από τα χωριά που είχε
 υπό τον έλεγχό του ο Μεταξάς, συνοδευόμενος  μόνο από έναν οδηγό.
  Επιστρέφοντας ο Καποδίστριας από αυτή την παράτολμη επιχείρηση , πρότεινε την
ίδρυση επιτροπής που θα έλυνε τις διαφορές και θα απομάκρυνε τους ενόπλους από
την πόλη. Η « Επιτροπή Ειρήνης » συγκροτήθηκε από τους ευπατρίδες  Στέφανο Φωκά ,
Νικολή Φωκά , Δημήτριο Πινιατόρο και Νικόλαο Άννινο.  Αυτή εξέδωσε διαταγή που
επαναλάμβανε τις αποφάσεις της προηγούμενης, απαιτούσε τον γενικό αφοπλισμό και
 καθόριζε  τη λειτουργία της Πολιτείας.
Την διαταγή με γενναιότητα, μετέφερε στους πολιορκητές μόνος , ο λοχαγός Θεοτόκης,
 ο οποίος και τους ενημέρωσε ότι πρέπει  να διαλύσουν την πολιορκία και να επιστρέψουν
 στα σπίτια τους
Μετά τη δημοσίευση της διαταγής , η Επιτροπή περιόδευσε την πόλη κρατώντας κλαδιά
 ελιάς , διαβεβαιώνοντας τους πολίτες ότι έγινε ειρήνη και προτρέποντάς τους να  τη
σεβαστούν. Αυτή την κρίσιμη στιγμή ο συνταγματάρχης Πιέρης , επειδή κάποιοι οπαδοί
του Μεταξά έδειξαν θρασύτητα, μπήκε στο κέντρο της παράταξης των αντιμαχομένων
και διέταξε τον μεν  ταγματάρχη Ρικιαρδόπουλο να αποχωρήσει, τους δε άλλους ενόπλους
να αποσυρθούν. Ύστερα από αυτή την ενέργεια των  Αυτοκρατορικών Επιτρόπων  άρχισαν
και μεταξύ των στασιαστών να υπερτερούν εκείνοι που επιθυμούσαν τη σύσταση της
Πολιτείας. Μάλιστα δυο πολυάριθμες οικογένειες οι Κωστάτοι και οι Γαρμπή ζήτησαν
να υψώσουν και να φρουρήσουν την σημαία της.
     Στις 8/20 Μαίου η τοπική κυβέρνηση, κατανοώντας ότι ο τρόπος εκλογής  
της δυσχέραινε τα πράγματα , παραιτήθηκε αναθέτοντας την αρχή στους Αυτοκρατορικούς
 Επιτρόπους .Αυτοί ανέλαβαν την εξουσία , ως προσωρινή διοίκηση , προσκαλώντας και
την «Επί της Δημοσίας Ασφαλείας Επιτροπήν». Στις 15/27 Μαίου  έφθασαν ως επικουρία  
δύο λόχοι επιλέκτων ( 100 πεζών και 20 Πυροβολητών ) με 2 πεδινά τηλεβόλα, υπό τον
κερκυραίο συνταγματάρχη Αυγουστίνο Βαρούχα, που ανέλαβε ως αρχαιότερος τη διοίκηση.
Ο Πιέρης παρέμεινε  ως γενικός επιθεωρητής . Η παρουσία της στρατιωτικής μονάδας και
ενός μικρού ρωσικού πολεμικού πλοίου ( Bergantino ) που ακολούθησε , ενίσχυσαν
αποφασιστικά τη θέση των Αυτοκρατορικών Επιτρόπων, ιδιαίτερα απέναντι στην ισχυρή
 φατρία των Μεταξά.


   Η προσωρινή διοίκηση αποκατέστησε την τάξη και σύντομα άρχισαν να επιστρέφουν
 όσοι κυνηγημένοι είχαν εγκαταλείψει το νησί. Μάλιστα στις 16/28 Μαίου επετράπη και
η επιστροφή του «…καλού, τιμίου και ζηλωτή υιού της Πολιτοκρατείας της Κεφαλληνίας
 Δρ. Ευσταθίου Μεταξά...». Είναι προφανές  ότι με αυτήν ολοκληρώθηκαν όσα συμφωνή-
θηκαν με τον Καποδίστρια  εκείνη την άγρια  νύχτα , άλλωστε η παρουσία του Μεταξά
ήταν αναγκαία αφού έπρεπε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των υπερβολικών απαιτήσεων,
 ως αποζημιώσεων, αυτών που είχαν υποστεί καταστροφές.
   Ενώ συνέβαιναν αυτά, αιφνιδιαστικά  παραιτήθηκαν από την προσωρινή κυβέρνηση
όλα τα μέλη τα καταγόμενα από το Ληξούρι  και ταυτόχρονα έφθασαν ειδήσεις στους
Επιτρόπους για μεγάλη συγκέντρωση οπλισμού και πολεμοφοδίων εκεί, μάλιστα τους
καταδόθηκε και  η μεταφορά τηλεβόλου. Καθώς οι Ληξουριώτες δεν επέτρεψαν την
εξακρίβωση των πληροφοριών (εξανάγκασαν με  καταιγιστικές βολές  το στρατιωτικό
απόσπασμα , που στάλθηκε γι’ αυτό  να υποχωρήσει ) οι Επίτροποι αποφάσισαν να τους
επισκεφθούν, με την ευκαιρία της προγραμματισμένης αλλαγής της φρουράς.
  Η επίσκεψη ξεκίνησε με τους χειρότερους οιωνούς, καθώς  διαδόθηκε ότι σκοπός
 της ήταν η κατάργηση του Υγειονομείου και των Δικαστηρίων και ο εμπρησμός των
σπιτιών των αρχιστασιαστών. Οι  Επίτροποι με προκήρυξη καθησύχασαν τους πολίτες
και εκείνοι τους δεξιώθηκαν φιλόφρονα στην τοπική Λέσχη. Εκεί τους προσφώνησε
ο Ελευθέριος Τυπάλδος- Πρετεντέρης παρουσιάζοντας το κλίμα αβεβαιότητας  στο
οποίο ζούσαν και οι Επίτροποι επανέλαβαν  τις καλές προθέσεις της Πολιτείας .
Σε παρατήρηση κάποιου ότι δεν έχουν πλέον καμία εμπι-
στοσύνη στους Αργοστολιώτες , ο Καποδίστριας απάντησε πως είναι έγκλημα
 να μη δεχονται την ενότητα , στηριζόμενοι σε αμφιβολίες γι’ αυτό «..ας επανορθώσωσι τα
λάθη, εκλέγοντες τέσσαρας ευϋπολήπτους πολίτας, ίνα συζητήσωσι μετά των ευϋποληπτοτέρων
του Αργοστολίου, περί των υποθέσεων της Πατρίδος, άνευ όμως όπλων , άνευ διαβουλίων,
άνευ στασιαστικών προθέσεων,  αλλά μετά ψυχράς και ησύχου περισκέψεως και τότε περατω-
θήσονται  πάντα μετά ειρήνης, ομονοίας και ισότητος…»
 Οι λόγοι αυτοί έπεισαν τους πολίτες και οι Επίτροποι επέστρεψαν στο Αργοστόλι αισιόδοξοι
για τις εξελίξεις.
   Φθάνοντας εκεί , πληροφορήθηκαν ότι οι φατρίες των Μεταξά  και Ρικιαρδόπουλου –Στε-
κούλη είχαν συναθροίσει πάνω από 300 οπλοφόρους  από τη Λιβαθώ και κινούνταν προς τη
πόλη με σκοπό τη λεηλασία και την καταστροφή της , μη αναγνωρίζοντας καμία άλλη εξου-
σία εκτός από τη Γερουσία και την παραιτηθείσα κυβέρνηση. Οι Επίτροποι διαφώνησαν με-
ταξύ τους για τον τρόπο με τον οποίο έπρεπε να ενεργήσουν, τελικά όμως υπερίσχυσε η ά-
ποψη του Καποδίστρια για δυναμική επιχείρηση, η οποία και ανατέθηκε στον Πιέρη. Αυτός
 στις 3 /15 Ιουνίου με ένα τάγμα 231 ανδρών και δύο πεδινά τηλεβόλα , εξόρμησε από τα Κο-
κολάτα και διέλυσε τους στασιαστές  στα Φωκάτα , ενώ οι εφεδρείες τους αποτέλειωσαν στα
 Σπήλια και στις διαβάσεις προς την Κραναία. Από τους αρχηγούς όλοι οι Ρικιαρδόπουλοι δι-
έφυγαν στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, ενώ από τους Μεταξάδες ο Καίσαρ  κατέφυγε στην
Κέρκυρα, όπου και παραδόθηκε στη Γερουσία ζητώντας την αναστολή της εξορίας του και
ο αδελφός του Ανδρέας παραδόθηκε και φυλακίστηκε στο δημόσιο πλοίο για να οδηγηθεί στην
Κέρκυρα . Πριν όμως γίνει αυτό , κατάφερε να αποδράσει, κολυμπώντας. Ο Καποδίστριας
θεώρησε  ως υπεύθυνους τον πλοίαρχο Ξήντα και τον επικεφαλής λοχαγό Αντώνιο-Βίκτωρα
 κόμη Καποδίστρια, πρώτο εξάδελφο του πατέρα του, και σε επίδειξη δύναμης  τους έστειλε,  
δεμένους ,να δικαστούν στην Κέρκυρα. Στη συνέχεια με υπόδειξη του Καποδίστρια η « Επί
της Δημοσίας Ασφαλείας Επιτροπή » εξέδωσε προκήρυγμα με το οποίο ενημέρωνε  τους
πολίτες για τα συμβάντα και απαγόρευε την οπλοφορία .
     Οι Κεφαλονίτες κομματάρχες άρχισαν να κατανοούν ότι η παρουσία των εκπροσώπων
της Γερουσίας ματαίωνε τα σχέδιά τους για την τελική επικράτησή τους επί των αντιπάλων και
προσπάθησαν να τους διασπάσουν, θεωρώντας τον Καποδίστρια προσκείμενο στις απόψεις τους.
Έστειλαν λοιπόν, αναφορά στη Γερουσία με την οποία ζητούσαν να απομακρυνθούν οι Σιγούρος
και Βαρούχας, που δεν ήταν αποτελεσματικοί κατά τη αντιμετώπιση της ανταρσίας, ώστε να
 μείνουν μόνοι οι Καποδίστριας και Πιέρης , που την κατέστειλαν. Οι τελευταίοι ό-
μως , θεώρησαν τους εαυτούς τους θιγόμενους και με αναφορά διαμαρτυρήθηκαν αμέσως
στον Ηγεμόνα Γεώργιο-Σπυρίδωνα κόμη Θεοτόκη υπερασπιζόμενοι την τιμή τους και τους
 συνεργάτες τους.

    Στο μεταξύ στο Ληξούρι, που συνέχιζε τις διασπαστικές ενέργειες, συνελήφθησαν δυο κα-
τηγορούμενοι για ληστείες και φόνους, όμως οι συγγενείς τους από τη Κοντογενάδα  Ανωγής,
που ανήκαν στη φατρία των Λοβέρδων πολιόρκησαν την πόλη απειλώντας  καταστροφές εάν
δεν απελευθερώνονταν. Ο Καποδίστριας έστειλε αμέσως στις 3/15 Ιουλίου τον Πιέρη με ένα
λόχο και ένα πυροβόλο και εκείνος  επέβαλε την τάξη εκτελώντας δημόσια τους ληστές και
 διαλύοντας τους πολιορκητές, που ήδη είχαν προκαλέσει καταστροφές και μέσα στην πόλη
( 7/19 Ιουλίου 1801 )
  Ύστερα από αυτά στις 8/20 Ιουλίου ο Καποδίστριας, που πλέον είχε επιβληθεί ,συγκάλεσε
το Μεγάλο Συμβούλιο και τα 280 μέλη του, σε έξι ημέρες, εξέλεξαν τους τρεις γερουσιαστές
και όλες τις άλλες τοπικές αρχές. Οι θέσεις μοιράστηκαν ισομερώς μεταξύ των εκπροσώπων
των τριών αστικών κέντρων : του Κάστρου, του Αργοστολιού και του Ληξουριού .
Το Συμβούλιο επικύρωσε επίσης θέσπισμα της Γερουσίας που έκρινε έκπτωτο από τα αξιώματά
του τον πρεσβευτή της Πολιτείας στην Πετρούπολη  Άγγελο Όριο, που είχε προτιμήσει την
αυστριακή ιθαγένεια. Στις 15/27 Ιουλίου  οι Επίτροποι ανακοίνωσαν την εγκατάσταση των αρχών
 και προετοιμάσθηκαν να εγκαταλείψουν το νησί με τη στρατιωτική δύναμη της Πολιτείας .
Επειδή όμως και πάλι οι αποφάσεις δεν ήταν αποδεκτές από την πλειοψηφία του Ληξουριού ,
 η τοπική κυβέρνηση ανέθεσε στον Καποδίστρια να την εκπροσωπήσει και να παρουσιάσει την
 κατάσταση στον Ηγεμόνα και τη Γερουσία για να αποτραπεί η απομάκρυνση όλης της Φρουράς.
Ο Κα-
ποδίστριας ταξίδεψε στις 23 Ιουλίου/ 4 Αυγούστου και έπεισε τη Γερουσία να παραμείνει η μο-
νάδα του Πιέρη. Γυρνώντας στην Κεφαλονιά τα γεγονότα δεν άργησαν  να τον επιβεβαιώσουν
 αφού οι χωρικοί της  Ανωγής  και της Κατωγής  επιτέθηκαν στο Ληξούρι στις 4/ 16 Αυγούστου.
   Σε αυτή την επίθεση οι στασιαστές  κατάφεραν με απάτη να επιβληθούν , να σκοτώσουν σχε-
δόν τη μισή φρουρά και τον επικεφαλής λοχαγό ( της κεφαλληνιακής εθνοφυλακής ) Άγγελο Τυ-
πάλδο –Ιακωβάτο, τον οποίο και διαμέλισαν, να εξαναγκάσουν μεταδίδοντάς του ψευδείς διατα-
γές , τον τραυματισμένο λοχαγό ( της Πολιτείας ) Τιμόθεο Ούγκαρο , να μεταφέρει  στο Αργο-
στολι  τους υπόλοιπους στρατιώτες, και να επιδοθούν σε λεηλασίες και εμπρησμούς των περιου-
σιών των υποστηρικτών της Ομοσπονδίας . Επίσης εγκατέστησαν νέα αρχή με τους  :   Αλοϊσιο
Λοβέρδο , Μαρίνο Δαμουλιάνο και  Αναστάσιο Λοβέρδο. Αυτοί  δημοσίευσαν προκηρύξεις που
αφενός απαγόρευαν «…πάσαν επικοινωνίαν μετά του Αργοστολίου επ’ απειλή τοις παραβάταις
 πυροβολισμού και εμπρησμού του πλοίου των …» αφετέρου παρουσίαζαν το αμέσως επόμενο
αίτημα της φατρίας τους  , που ήταν η  κατάργηση και ο σφετερισμός των φόρων ( κυρίως της
σταφίδας ) που τότε ανερχόταν στο πολύ μεγάλο ποσό των 16.000 τάλιρων, καθώς η Παλική ήταν
 το πλουσιώτερο και το πολυανθρωπότερο  μέρος του νησιού . Σε αυτές τις ενέργειες έβρι-
σκαν συμπαραστάτη τον υποπρόξενο της Αυστρίας Φραγκίσκο Ιγγιόστρη , του οποίου η περι-
φρονητική προς την Πολιτεία συμπεριφορά τους αποθράσυνε.
   Η αδυναμία είσπραξης των φόρων δημιούργησε μεγάλα προβλήματα στους Επιτρόπους , που
 δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν κανένα έξοδο της διοικήσεως. Το πρόβλημα λύθηκε με στρα-
τήγημα του Πιέρη που εμφανέστατα ετοίμασε την μονάδα του για αναχώρηση. Τρομαγμένοι από
 την είδηση οι κάτοικοι του Αργοστολιού κατέθεσαν στο δημόσιο ταμείο τόσο μεγάλα ποσά που 
 άρκεσαν για τη συντήρηση του στρατού και της διοίκησης και  επέτρεψαν την αναχώρηση για την
Κέρκυρα των δυο  Γερουσιαστών, του Κάστρου Λουκά Παν. Χωραφά και του Αργοστολιού
 Πέτρου Χοϊδά . (Ο Γερουσιαστής  του Ληξουριού Φιοροβάντες Αλ. Κρασσάς  δεν τόλμησε
γιατί απειλήθηκε από τους συντοπίτες του ότι αν αναχωρούσε θα του έκαιγαν το σπίτι) .
   Ο Καποδίστριας  έκανε μια τελευταία προσπάθεια προσέγγισης πηγαίνοντας στο Ληξούρι
 με τον από όλους σεβαστό Ανδρέα Πανά . Αδιάλλακτοι οι Ληξουριώτες απέρριψαν τις
 προτάσεις του . Τότε διαπίστωσε ο Καποδίστριας ότι «…η φιλαρχία, η αρπαγή του δημοσίου
πλούτου και αι εκδικήσεις δεν ήσαν τα μόνα αίτια της στάσεως και αναρχίας …»  καθώς σημαντικό
παράγοντα συνιστούσε και η συμπεριφορά του αυστριακού υποπροξένου. Ενημέρωσε σχετικά
την Γερουσία και εκείνη αφού έλαβε και την γνώμη της τοπικής διοικήσεως  ζήτησε αργότερα
την παύση του Ιγγιόστρη
  Θεωρώντας πως εξετέλεσαν το καθήκον τους οι Επίτροποι αναχώρησαν από την Κεφαλονιά
στις 15 /27 Αυγούστου 1801 για να συνεχίσουν το έργο τους στην Ιθάκη. Η απομάκρυνση των
 εκπροσώπων της κεντρικής διοίκησης αποθράσυνε τα έξαλλα στοιχεία και των δυο πλευρών
που για μία ακόμη  φορά απομόνωσαν τους ψύχραιμους και λογικούς ,σχεδιάζοντας νέες επιδρομές ,
 λεηλασίες και βιαιοπραγίες .  Χαρακτηριστική του κλίματος που επικράτησε και στις δυο πλευ-
ρές είναι η επιστολή των αρχών του Ληξουριού και των τμημάτων Θηνέας , Ανωγής και Κατω-
γής προς τη Γερουσία της 19ης  Σεπτεμβρίου /1ης  Οκτωβρίου 1801:
«..δεν δύναται να υφίσταται πλέον Ενότης, Αδελφότης και Επίκοινος Κυβέρνησις διότι και αυτή
η φύσις εχώρισε το Αργοστόλιον του Ληξουρίου δια 30 μιλίων αποστάσεως διά ξηράς και 6 διά
 θαλάσσης και διότι αι καρδίαι αμοιβαίως εχωρίσθησαν και εξ αδιαλλάκτου μίσους αμοιβαίως
κατέχονται…»
    Ύστερα από αυτά ήταν πλέον θέμα ημερών η νέα επίθεση εναντίον του Αργοστολιού της
 φατρίας των Μεταξά, που έγινε στις 21 Μαρτίου /1 Απριλίου 1802, αλλά αποκρούσθηκε από την κεφαλληνιακή εθνοφυλακή και τον λοχαγό Ανδρέα Σπ. Άνινο. Κατά τις συμπλοκές σκο-
τώθηκε ο στασιαστής Κοσμέτος Βαλσάμος-Ορκουλάτος και συνελήφθησαν οι  Καίσαρ 
 Αν. Μεταξάς, Σταμάτιος Ι. Κουμούδος και Νικόλαος Π. Καλιγάς , που καταδικάσθηκαν και εκτε-
λέστηκαν δημόσια. Ο μόνος που κατάφερε να διαφύγει ήταν ο Ανδρέας  Αν. Μεταξάς.
  Καθώς η φατρία των κομήτων Μεταξά υποτάχθηκε , οι προσκείμενοι στην Πολιτεία κάτοικοι
της Λιβαθούς απέκλεισαν με τα πλοία τους το Ληξούρι εξαναγκάζοντας τους προσκείμενους
στους Μεταξά στασιαστές Γεώργιο Τυπάλδο- Παυλή , που  είχε νυμφευθεί την αδελφή τους ,
Πυλαρινούς και  Λοβέρδους  να εγκαταλείψουν το νησί. Χωρίς αρχηγούς οι υπόλοιποι αναγκά-
στηκαν να  δηλώσουν πως επιθυμούν την  ειρήνη και τη συνεργασία.
 Έτσι έληξε η περιπέτεια της Κεφαλονιάς . Δεν τελείωσε όμως η προσφορά του Καποδίστρια
σε αυτήν . Από τις 22 Σεπτεμβρίου/ 4  Οκτωβρίου  έως τις  9/21 Οκτωβρίου 1802 επανήλθε στη
διοίκησή της. Τότε η  Γερουσία και ο πληρεξούσιος υπουργός του τσάρου Γεώργιος κόμης Μοτσενί-
γος , που ουσιαστικά ενεργούσε ως αρμοστής, έκριναν πως ήταν ο μόνος κατάλληλος ως Έκτα-
κτος Έπαρχος να διατηρήσει την ηρεμία, να εγκαταστήσει τη ρωσική φρουρά , να αφοπλίσει
την ευθυνόμενη  γιά  πολλές ταραχές  Κεφαλληνιακή Εθνοφυλακή και να προετοιμάσει  την
ανάληψη των καθηκόντων  του Ιακώβου κόμη Μερκάτη, που τοποθετήθηκε ως εκπρόσωπος του
Ηγεμόνα .
      Ο νεαρός Καποδίστριας πέτυχε  στη δύσκολη πρώτη αποστολή του. Φεύγοντας παρέδωσε
 ένα νησί ειρηνευμένο , διοικούμενο από την Πολιτεία , με τους αντιπάλους αποδυναμωμένους ,
με ένα νέο νοσοκομείο και με πλεόνασμα 12.000 γρόσια στο δημόσιο ταμείο από τα οποία τα 8.000
ενίσχυσαν το Γενικό Ταμείο .
   Αυτές οι πρώτες αποστολές φαίνεται πως παρέμειναν ζωηρές στη μνήμη του .Ο Μάρκος Θεο-
τόκης αναφέρει πως στις 18/30 Ιουνίου 1807, κατά την πολιορκία της Λευκάδας , είπε τα εξής
 σε Κεφαλλονίτες πλοιάρχους: «…άρχισα το πολιτικόν μου στάδιον εν μέσω Υμών εν Κεφαλληνία
και αισθάνομαι ότι είμαι Κεφαλλήν…»



   Βιβλιογραφία κατ’ επιλογήν

 Arliotti Demetrio, Corcirese, La vita di Giovanni conte Capodistria , scritta del 1833
 Κέρκυρα 1859
 Δαφνής Γρ. , Ιωάννης Α. Καποδίστριας. Η γένεση του Ελληνικού Κράτους  . Ίκαρος
( Αθήνα, 1976)
 Θεοτόκης Μ. Ο Ιωάννης Καποδίστριας εν Κεφαλληνία και αι στάσεις αυτής εν έτεσι
1800,1801,1802 . Ιστορικαί Σημειώσεις εξαχθείσαι εκ των εγγράφων του αρχείου της
Επτανησίου Πολιτείας Εν Κερκύρα Τυπογραφείον Ι. Ναχαμούλη 1889
Λουκάτος Σ.Δ. Ιωάννης Καποδιστριας και η Επτάνησος Πολιτεία Αθήναι 1959
Λούντζης Ερ. Επτάνησος Πολιτεία Μετάφραση Αβιγαϊλ Λούντζη- Νικοκάβουρα
Κέρκυρα 1968   Τίτλος πρωτοτυπου : Ermanno conte Lunzi, Della Republica Settinsulare,
Μπολώνια , 1863
Μαυρογιάνννης Γερ., Ιστορία των  Ιονίων  Νήσων αρχομένη τω 1797 και λήγουσα τω 1815 ,
Αθήναι 1889
Μοσχονάς Ν.Γ. « Τα Ιόνια Νησιά κατά την περίοδο 1797-1821» Ιστορία του Ελληνικού
 Έθνους . Εκδοτική Αθηνών τ.ΙΑ σ.382-402
Μοσχόπουλος Γ. Ιστορία της Κεφαλονιάς , Εκδόσεις Κέφαλος , Αθήνα 1988

                                                           













GIOSTRA

   « Όπως αγωνισθώσι κατά το αρχαίον έθος και τους της ιππηλασίας νόμους »



                        Στην ιστορία των νοοτροπιών και των συμπεριφορών  της επτανησιακής κοινωνίας ,το παράδειγμα των ιππικών αγώνων συμπλοκής και δεξιοτεχνίας που ονομάζονται Torneo  και Giostra   (della Quintana , dell saracino ) και  προσγράφονται στο λατινικό τρόπο ζωής , αποτελεί εντελώς ιδιαίτερη περίπτωση .
   Από τη μια θα μπορούσε κανείς να ισχυρισθεί ότι πρόκειται για  ενσωμάτωση στην τοπική ζωή μιας ελληνορθόδοξης περιοχής , όπως τα νησιά του Ιονίου , ενός  πολιτικο-κοινωνικού δρώμενου  άλλης παραδόσεως και από την άλλη πως πρόκειται για συνήθεια  που με τα χρόνια εξελίχθηκε , χάνοντας  τα αρχικά  εσωτερικά πολιτικά και ιδεολογικά  στοιχεία  αλλά διατηρώντας  τα εξωτερικά  του  αγωνιστικού δρώμενου στα πλαίσια ευκαιριών εορτασμού, ιδιαίτερα καρναβαλικών.


          Βέβαια σχετικές  αναφορές για παρόμοια αθλήματα  υπάρχουν και κατά τη διάρκεια της Ανατολικής  Αυτοκρατορίας, καθώς οι καταγωγές των στρατιωτικών αγωνισμάτων είναι κοινές από τον ρωμαϊκό στρατό, όμως γίνηκαν  πλησιέστερες όταν μαζί με  άλλες ιπποτικές συνήθειες μεταφέρθηκαν στο Ιερόν Παλάτιον ως χειρονομίες αβροφροσύνης προς τις  δυτικής καταγωγής Αυγούστες και τους νέους  φράγκους συγγενείς  . Ιδιαίτερα στην εποχή των Κομνηνών , ο Νικηφόρος Γρηγοράς αναφέρει ότι ο αυτοκράτορας Ιωάννης Β ( Κομνηνός-Δούκας, 1087-1143)  «…διέταξε να γίνει Τζούστρα , είδος αγωνίσματος αναμιμνήσκοντος τους ολυμ- πιακούς αγώνες…»,  (1)  όταν γεννήθηκε ο γιός του Ανδρόνικος (το 1108 από την πριγκίπισσα Πιρόσκα της Ουγγαρίας , αργότερα Αγία Ειρήνη της Ουγγαρίας )  Όμως το αγώνισμα δεν φαίνεται να πρόφτασε να εξαπλωθεί στις επαρχίες της αυτοκρατορίας και παρέμεινε κυρίως στη Βασιλεύουσα

       Η μεταφορά και η επικράτηση στον ελληνικό χώρο των αγώνων, σε πρώτη φάση ως  ιππομαχίας , οφείλεται στους Φράγκους σταυροφόρους που  εγκατέλειψαν τα οράματα και τα πνευματικά οφέλη της   απελευθέρωσης  των Αγίων Τόπων για τα πρακτικά κέρδη της κατάληψης της Βασιλεύουσας πόλης του Κωνσταντίνου και της Particio terrarum imperri Romanie ,που την ακολούθησε .




        Αυτή η μορφή αγώνων  έγινε δεκτή από τους ελληνικούς πληθυσμούς της Λατινοκρατούμενης πλέον  Ανατολής με ιδιαίτερο ενθουσιασμό και ενσωματώ- θηκε στην κοινωνική ζωή της μαζί με άλλα στοιχεία που χαρα-κτήριζαν τον  τρόπο ζωής των κυριάρχων .Καθώς όμως ήταν ένα άθλημα επίδειξης ανδρείας και θάρ-
ρους σύντομα απογυμνώθηκε  από τα στοιχεία   του ξένου και του επιβεβλημένου , που  το έκαναν αντιπαθές  και έγινε σταδιακά αποδεκτό και  ενδιαφέρον όταν άρχι-
σαν να συμμετέχουν και αγωνιστικά  έλληνες.Τελικά έγινε  και  ιδιαίτερα αγαπητό,  στη  φάση  της  ιππικής δεξιοτεχνίας  , μετά την θέσπιση κανόνων που απαγόρευαν τη συμπλοκή των αθλητών, υπό την πίεση κυρίως της Εκκλησίας και των ουμανι-
στικών απόψεων που επέβαλε η Αναγέννηση , γεγονός που περιόριζε την πιθανότη-
τα ατυχημάτων
      Κείμενα όπως το «Χρονικόν του Μορέως»  παρουσιάζουν το  αγώνισμα στην αρχική του φάση, ενώ στο έμμετρο μεταβυζαντινό ιπποτικό αφήγημα «Ερωτόκρι-
τος» του Βιτσέντζου Κορνάρου (Κρήτη ,1553-1614)  γίνεται πλήρης περιγραφή ενός « κονταροκτυπήματος » ( 2)
     Κατά τους  Χιώτη και Λούντζη η συνήθεια αυτή μεταφέρθηκε από τους  δυτι
κούς στη  Ζάκυνθο και στην Κέρκυρα . (3) Από διάφορες  πηγές  γνωρίζουμε πλέον τον τρόπο, τους κανόνες και τους τόπους διεξαγωγής του αθλήματος , τα εμπλεκόμενα πρόσωπα και τις χρονικές λεπτομέρειες, Μάλιστα σε κάποιες νεώτερες περιπτώσεις γίνεται υπαινιγμός για  ιδιαίτερους κανόνες που ίσχυαν στην  Κέρκυρα και του προσέδωσαν τον χα-ρακτηρισμό του  «κερκυραϊκού» (4)
    Ως χώροι διεξαγωγής του αθλήματος αναφέρονται στην μεν  Ζάκυνθο « το αρχαίον στάδιον της πόλεως» στην περιοχή Αρίγκος , κοντά στο κάστρο,  στη δε Κέρκυρα  το λεγόμενο «Πλατύ Καντούνι» ( Strada larga )  που ένωνε την έπαλξη του Αγίου Αθανασίου με την Σπιανάδα. Οι επίσημοι παρακολουθούσαν το αγώνι-
σμα  στη   Ζάκυνθο από  ειδικά φτιαγμένη εξέδρα και  στην Κέρκυρα από τον πέτ-
ρινο εξώστη του αρχοντικού Ρίκκη .


Αργότερα  οι αγώνες διεξάγονταν εκτός των τειχών της πόλεως στην κοιλάδα εμπρός από την Βασιλική Πύλη ( Porta  Reale, Πορταριάλα). Είναι ενδιαφέρον το  ότι δεν μεταφέρθηκαν στην περιαστική περιοχή των αλυκών της λίμνης Χαλικιόπουλου ( σημερινό αεροδρόμιο) όπου οι βρετανοί οργάνωναν κάθε χρόνο ιππικούς αγώνες  παραπλήσιους με τους σύγχρονους , αλλά παρέμειναν στον αστικό χώρο .  Σε κανονικές συνθήκες  οι  αγώνες ήταν δυο  και σε διαφορετικές ημέρες .Ένας για τους στρατιωτικούς και ένας για τους πολίτες. Το έπαθλο (palio) απένειμε ο ανώτατος εκπρόσωπος τα διοικήσεως  και επί βενετών στους στρατιωτικούς ο προβλεπτής , στους πολίτες ο βάϋλος . Στην Κέρκυρα το έπαθλο κατά τον Λούντζη ήταν χρυσό ύφασμα , που μάλιστα ήταν κρεμασμένο εμπρός από τον εξώστη των επισήμων .Στη Ζάκυνθο ( από το 1651 που έχουμε βέβαιη χρονολογία επίσημης  διεξαγωγής ) δυο ασημένια ξίφη , που δεν ξεπερνούσαν την αξία των τριάντα ρεαλιών, πληρωμένα από το  ταμείο της Κοινότητας.
Ενώ όμως θα περίμενε κανείς με τη λήξη της βενετικής περιόδου και την εγκατάσταση στα νησιά των γαλλικών  επαναστατικών αρχών και στρατευμάτων ( 1797-1799 ) να ξεχαστεί  το αγώνισμα ως  ελάχιστα συμβατό με τις κοινωνικές αντιλήψεις που μεταφέρθηκαν  και επικράτησαν , υπάρ  χουν μαρτυρίες για τη συνέχισή του αμέσως μετά την αναχώρησή των δη μοκρατικών αρχών  , αποδεικνύοντας την βαθύτητα της εγκατάστασής του ως κοινωνικής δραστηριότητας. .Σημειώνεται ότι  την περίοδο της διοίκησης των γάλλων δημοκρατικών, σε όλα τα νησιά πραγματοποιούνταν, με πάνδημη συμμετοχή ,  τόσο οι «δημοκρατικές γιορτές» όπως πχ η  φύτευση του «δένδρου τη ελευθερίας» όσο και  στρατιωτικές επιδείξεις .

    Αναφορά διοργάνωσης  μιας Giostra  από τις αρχές  του πρώτου κράτους Ελλήνων « Επτάνησος Πολιτεία » ( 1800-1807 )  γίνεται στην  κρα τική εφημερίδα  Monitore Settinsulare. (5) Η διοργάνωση αυτή μάλιστα παρουσιάζει ιδιαίτερο ζακυνθινό ενδιαφέρον καθώς πραγματοποιήθηκε κατά τους εορτασμούς υποδοχής στην Κέρκυρα του ζακύνθιου Αντώνιου κόμη Κομούτου ,  δεύτερου εκλεγμένου προέδρου της Επτανησιακής Γερουσίας και Πρίγκηπα της Πολιτείας . Τον Κομούτο επέβαλε στο ύπατο αξίωμα της Πολιτείας , μετά τον θάνατο στις 8/20 Νοεμβρίου 1803 του Σπυρίδωνος –Γεωργίου κόμη Θεοτόκη  , ο διαρκώς παρεμβαίνων πληρεξούσιος του ρώσου αυτοκράτορα Αλεξάνδρου Α΄ , ζακύνθιος Γεώργιος κόμης Μοτσενίγος , που ουσιαστικά ενεργούσε ως αρμοστής . 
       Ο Κομούτος υπήρξε προβεβλημένη προσωπικότητα της εποχής του ,   ο Χιώτης μάλιστα τον χαρακτηρίζει ως  « άνδρα κοσμιώτατον τη συμπεριφορά , ελευθέριον τη καρδία ,φιλόπτωχον τη συμπαθεία , ευγενέστατον τω γένει , προσήκοντα ταις αρχαιοτέροις των επιφανών οικογενειών της νήσου και διακρινόμενον επ’ ευσεβεία , συνέσει και πατρίω ζήλω…»(6)
Ο Ερμάννος κόμης Λούντζης περιγράφει την υποδοχή και την εγκατάστα ση του Κομούτου χρησιμοποιώντας ως πηγή τον Monitore Settinsulare(7)
«…Ακριβώς στις ημέρες εκείνες (6 Μαρτίου 1803 πη ) κατέφθασε μ’ένα επτανησιακό ιστιοφόρο , ο νέος Πρόεδρος της Γερουσίας και Πρίγκηπας της Πολιτείας Αντώνιος  ( κόμης ) Κομούτος . Εξ αιτίας των κακών καιρικών συνθηκών έφθασε με καθυστέρηση . Τον υποδέχθηκαν με πομπή , με κανονιοβολισ μούς  , με στρατιωτικές τιμές και Δοξολογίες . Θέλησαν ακόμη να προσδώσουν πανηγυρική χροιά με λαϊκά θεάματα για την ψυχαγωγία των Κερκυραίων .  Ήταν η Γκιόστρα . Ένας ιππικός  αγώνας νέων οπου έκαναν επί δειξη δεξιοτεχνίας . Νικητής του αγώνα αναδείχθηκε ο Σπυρίδων Καπέλλος . Πήρε από τα ίδια τα χέρια του πρίγκιπα το έπαθλο. Ο εορτασμός έληξε με δημόσιους χορούς στο θέατρο και με φωταψίες στην πόλη …» (8)





Από αυτό το κείμενο του  Ερμάννου κόμη Λούντζη γίνεται φανερό ότι ο θεσμός είχε  απογυμνωθεί από κάθε ιδεολογικό και πολιτικό στοιχείο που τυχόν διέθετε . Πλέον ήταν  μια κοινωνική εκδήλωση που συνδυαζόταν  με πανηγυρισμούς  και αυτό οφείλεται περισσότερο στην παράλληλη συμβίωσή της με τις καρναβαλικές γιορτές και λιγότερο στην πολιτική ωρίμανση του επτανησιακού πληθυσμού.
Μια δεύτερη αναφορά γίνεται  από κερκυραϊκό  μονόφυλλο  του 1813. Από αυτό πληροφορούμεθα ότι  Giostra   οργανώθηκε κατά τη διάρκεια της γαλλικής αυτοκρατορικής διοίκησης ( 1807-1814)  με την ευκαιρία της γέννησης του διαδόχου του αυτοκράτορα Ναπολέοντα Α

« Corfú li 20 Marzo 1813
L Amministratore del Governo vinvita allo spetecolo della Giostra per nascitá del Principe  di Roma» (9)
   Αυτό είναι ένα επίσης ισχυρό  επιχείρημα για την  αντοχή του ως κοι- νωνικού  θεσμού και την εξαφάνιση των τυχόν πολιτικοιδεολογικών του στοιχείων . Παράλληλα όμως είναι αιτία   πικρών διαπιστώσεων για  τη γρήγορη μετάλλαξη της συμπεριφοράς ενός επαναστατημένου λαού και την αλλαγή των απόψεών του σε διαμετρικά αντίθετες τοποθετήσεις :από την καταδίκη κάθε εκδήλωσης που θύμιζε το παρελθόν, στην πανηγυρική  αναβίωσή της.
   Μια τρίτη αναφορά γίνεται από κερκυραϊκά επίσης μονόφυλλα κατά τη διάρκεια του προστατευόμενου από τους βρετανούς μονάρχες κράτους Ελλήνων « Ενωμένα Κράτη των Ιονίων Νήσων» (1816-1864  και Ιόνιον Κράτος, Stati Uniti delle Isole JonieUnited States of the Ionian Islands )


Πρόκειται για ανακοινώσεις του συμβουλίου που είχε αναλάβει τη διοργάνωση των αγώνων στις 11 και  14 Φεβρουαρίου 1826  
« Corfú 11th February 1826
At a meeting of the Committee for managing the affairs of the Giostra held at Major Maírs Quarters in the Cittadel this day»(10)
«Description of the Giostra   of the game of the ring as it is practiced at Corfú»(11)
Descrizione e regole della Giostra giuoco dell anello come si pratica a Corfú (12)
«Description of the knights of the Giostra . Corcyra Di Ionian K T  Maestro  di Campo »(13)
    Στα μονόφυλλα αναφέρονται : στο πρώτο , οι   κριτές και τα βραβεία που θέσπισε η Επιτροπή, που συνεδρίασε στην καστρόπολη του Παλαιού Φρουρίου  , στο δεύτερο και τρίτο ,  ο χαρακτήρας του αγωνίσματος ως  προσπάθεια απόσπασης αναρτημένου κρίκου (giuoco dell anello ) ,όπως αυτή γινόταν στην Κέρκυρα και στο τέταρτο ,  ο κατάλογος των είκοσι ιπποτών που θα λάβαιναν μέρος ( ανάμεσά τους και οι έλληνες , μέλη του Επιφανούς Συμβουλίου της Κοινότητας:: Δημήτριος κόμης Λάνδος , Φ.  κόμης Θεοτόκης – Ανδρουτσέλης  , ο  χωρίς μικρό όνομα  κόμης Θεοτόκης  και οι ευγενείς κύριοι  Σπυρίδων Λισγαράς , Σπυρίδων Κουαρτάνος και Γεώργιος Μάνεσης . Η συμμετοχή του Μάνεση πρέπει ιδιαίτερα να τονισθεί καθώς  με αυτόν εκπροσωπούνται οι  Στραντιότι της κερκυραϊκής Στρατιάς )
      Τέλος διασώζεται η εξής τρίγλωσση ( ελληνικά – αγγλικά –ιταλικά ) προκήρυξη αγώνων Giostra  στις  26 Απριλίου 1834 ,  κατά τη διάρκεια της αρμοστείας του φιλελεύθερου , φιλάνθρωπου και φιλέλληνα αρμοστή λόρδου Νιούτζεντ .( Lord High Commissioner George Grenville Nugent Baron of Nugent of Carlanstown Co . Westmeath) (14)



                                     ΙΠΠΗΛΑΣΙΟΝ ΚΗΡΥΓΜΑ (15)

   Επειδή οι Ευγενέστατοι  της Kερκύρας Ιππείς , ηνωμένοι εις πάνδημον Συμβούλιον , εδιόρισαν και επρόσταξαν ινα συναθροισθη ένα Ιππηλάσιον εις ταύτην την πανέφημον  Πόλιν της Κερκύρας την ημέραν 26ην Απριλίου μέλλοντος  ΕΠ και εορτασθη η ονομαστική ημέρα του ανδρείου και υπεραγαπητού Ιππέως Γεωργίου Γρενβίλλου Λόρδου Νουγέντου  καθιε- ρώνοντές το εις την Αξιοσέβαστον και Έκλαμπρον Σύζυγόν του Λέδυ Άνναν Λουκίαν Γρενβιάλην  Νουγέντον (16)
    Η Επιτροπή ονομασθείσα υπ αυτού του Συμβουλίου έδειξε την επιθυμίαν του , ότι ο πιστότατος και εντιμότατος Ιππεύς Γοφφρέδος εξ Αρδουη νουπόλεως να δεχθή τον Τίτλον και το αξίωμα του Λόρδου Πρωτοστάτο ρος ,και, τούτου συγκατανεύσαντος, προσδιωρισθη ινα καλέσει με επιτού τω Κήρυγμα , τους ανδρείους Ιππείς να προσέλθουν την αυτήν ημέραν , όπως αγώνες τινές αγωνισθώσι κατά το αρχαίον έθος και τους της ιππη λασίας νόμους
                                             Δια Τούτο
     Εγώ ΓΟΦΦΡΕΔΟΣ  εξ Αρδουηνουπόλεως (17) Πρωτοστάτωρ της Καμπανίας και Ρωμανίας , Κόμης του Μεσσηνόπλου και της Μαξιμια νουπόλεως εις το Βασίλειον της Θετταλίας , Ιππεύς, και Λόρδος Πρωτο στάτωρ , εις όλους τους Πρίγκιπες, Βαρώνους , Ιππείς , και Ευγενείς , και εις καθέκαστον υποκείμενον Λαμπρότατον εξ ευγενείας αίματος των εθνών απάντων , εις οποιονδήποτε μέρος της Γης οικούντας , και εξαιρέτως εις τους οικούντας και διημερεύοντας εις την πανέφημον της Κερκύρας Πόλιν , κηρύττω και γνωστοποιώ , ότι είναι  Βουλή και θέλησίς μου , ινα ενεργηθή το αρχαιότατον και περιβόητον ιππηλάσιον του Λογχαγώνος , όπερ εδιορίσθη υπό του εκλάμπρου συμβουλίου των Ιππέων , εις το του Άρεως Στάδιον , ήτοι εις την ωραίαν κοιλάδα έξω της Βασιλικής Πύλης.
Εκεί θα αγωνισθώσι οι αγώνες κατά τους τρόπους και τας διαταγάς ακολούθως:

     ΠΡΩΤΟΝ έκαστος Ιππεύς δόξης επιθυμητός  ίνα απολαύση το Βραβείον
της ανδρείας του εκ χειρός της χάριτος και της ωραιότητος , πρέπει την
ημέραν 26 Απριλίου μέλλοντος ΕΠ , ή και προτού , να παρρησιάση δια μέσου ενός Μαχοκήρυκος (18)ή του Ασπιδοφόρου του (19) την περγα μηνήν του (20) υπ αυτού γεγραμμένην εις τρόπον ευκολοανάγνωστον και εκ χειρός του σημειουμένην, και εσφραγισμένηνμε την σφραγίδα και τα επίσημά του του Ιππέως. (21) Εις την περγαμηνήν ταύτην θα γράφονται οι αγώνες ήδη αγωνισθέντες υπ αυτού του Ιππέως , δι ων απολαμβάνει το δικαίωμα του προσέρχεσθαι εις τον Λογχαγώνα , Θα γράφεται το όνομα της αμιμήτου κυρίας της τύχης του , το χρωμα του Διαζώματος οπερ αυτή τον επαρρησίασεν ινα τον εμψυχώση εις επιχειρήματα ανδρεία  και εις πράξεις λαμπράς , εκ της ενεργείας των οποίων  μόνον ημπορεί ουτος να ελπίση ιν’ απολαύση  το μειδίασμα και την εύνοιαν αυτής , το Γένος του , το Οικητήριον του και το όνομα του Ίππου του . ΄Εκαστος Ιππεύς πρέπει να ενεργήση την Διαταγήν ταυτην , ινα μη εξεναντίας θεωρηθή ως μη αληθής Ιππεύς

ΔΕΥΤΕΡΟΝ  Όσοι δε έχοντες τα προνόμια των Ιππέων θελήσουν να δώσουν τεκμήρια της ανδρείας των την ημέραν του Λογχαγώνος πρέπει να ενδυθούν το ένδυμα και την σκευήν των καιρών εκείνων της Ηρωικής Ιππηλασίας (22)

ΤΡΙΤΟΝ   Εκαστος Ιππεύς πρέπει να συνοδεύηται υφ ενός Ασπιδοφόρου εφίππου , αν το θελήση

ΤΕΤΑΡΤΟΝ ΄Εκαστος των του Λογχαγώνος Ιππέων δέχεται μεταξύ των Ιππέων της εποχής  εκείνης το όνομα της ορέξεως του ινα εφαρμοσθη με το υπ αυτού εκλεχθέν πρωτότυπον , και ινα με τουτο το ονομα γινη γνω στος εις τους του ιππηλασίου δικαστάς  (23)

ΠΕΜΠΤΟΝ  Εκαστος Ιππεύς προτού ν αρχίση τον αγώνα θα παρρησια σθη υπό του Λόρδου Πρωτοστάτορος και της συνοδείας του εις τας κυ ρίας τας καλλωπιζούσας με την παρρησίαν των το θέαμα  του Λογχαγώ νος και μάλλον ερεθιζούσας την ανδρείαν και τον της δόξης πόθον , και θα προσκομισθη με εν Διαζωμα , οπερ τον καθιστα  αθλητήν της προστά του  του αυτόν  προτιμήσαντος  (24)

Αθληταί εις τον αγωνα δράμετε
Κερκύρας και Αγγλίας της Περιφήμου
Η νίκη γαρ ειν παντοτ’  ένδοξος
Αν δια πόθον τιμής απολαμβάνεται


Ο δε πόθος του νικάν αυξάνει
Όταν των ανδρείων κινήται η τιμή
Υπο του κάλλους της θέας και της ανδρείας
Παρέχει βραβεία κάλλος τε και Αρετή

ΕΡΩΣ ΕΙΣ ΤΑΣ ΚΥΡΙΑΣ - ΤΙΜΗ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΓΕΝΝΑΙΟΥΣ - ΔΟΞΑ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΙΟΥΣ

Και δια να δυνηθή έκαστος να γνωρίση ότι πάντα τα προκηρυχθέντα δια την εκτέλεσιν των Αγώνων ειν’  η αληθής μου γνώμη , επιτίθημι την σφραγίδα μου εις το παρόν κήρυγμα όπερ σημειώνω ιδιοχείρως μου ταύτην την ημέραν

ΓΟΦΦΡ ΕΞ ΑΡΔΟΥΗΝΟΥΠΟΛΕΩΣ  , Στρατάρχης του πεδίου (25)

          Κλείνοντας αυτό το σημείωμα για μια συνήθεια που τόσο πολύ αγαπήθηκε ώστε να κρατήσει πεντακόσια και πλέον χρόνια και να ξανα- φανεί στην εποχή μας  ως λαϊκό δρώμενο , δεν πρέπει να παραλείψουμε   αυτό που γράφει ο Διονύσης Ρώμας  στα « Ζακυνθινά » του : «…τα  «Ιππηλάσια» είχαν όχι μόνο λαϊκό , αλλά και κοινωνικό χαρακτήρα .Το ίδιο, δηλαδή, που συμβαίνει και με τις σύγχρονες ιπποδρομίες. Δίνανε μια ευκαιρία στους κομψούς δανδήδες και τις élégantes του καιρού να επιδεί- ξουνε τις τουαλέτες τους .Το γεγονός ότι λαβαίνανε μέρος κατά το καρναβάλι είχε τη σημασία του . Τούτο , γιατί η γιορτή κατά βάθος δεν ήταν τίποτε περισσότερο από ένας χορός μετημφιεσμένων  Με τη μόνη διαφορά ότι οι αγωνιστές και οι ντά μες  τους παίρνανε τη μεταμφίεσή τους …στα σοβαρά…»(26)



                                                           ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Περ. βλ. Χιώτης Π.,  Ιστορικά απομνημονεύματα της νήσου Ζακύνθου , τ. 2,  Κέρκυρα 1858 , σ.
2 Βιντσέντζος  Κορνάρος ,  Ερωτόκριτος, Μέρος Β΄, στίχοι 1107-1116
ς εδεν Σπιθόλιοντας τ αματα κι τρέχα
στ στθος του κα στ μερ κα τ κορμ του βρέχα
μούγκρισε, ταράχτηκε κι σ λιοντάρι γριεύει
κα ν βαρ το Κρητικο τόπο ν βρ γυρεύγει·
μηδ ποτ τ πέλαγος τοιας λογς μανίζει
σ' τσ' νεμικς το Γεναριο, ντε βροντ κι φρίζει,
σ' καιρ πο νακατώνεται μ ταραχ μεγάλη,
κι ντε σκορπ τ κύματ' ξω στό περιγιάλι,
σν καμε Σπιθιόλοντας στ αματα πο θώρει
κ' τρέχαν κα ν γδικιωθ κόμη δν μπόρει
Περ. βλ .R. Beaton, Η ερωτική μυθιστορία του ελληνικού μεσαίωνα, . Καρδαμίτσας,  Αθήνα 1996. ,  D. Holton, Μελέτες για τον Ερωτόκριτο και άλλα νεοελληνικά κείμενα, Καστανιώτης, Αθήνα 2000.
3 Χιώτης Π., Ιστορικά ο.π. σ. 429 – 436,  εδώ 431 .  Ermanno conte Lounzi  , Della condizione delle Isole Jonie sotto il dominio Veneto , Βενετία 1858 , κεφ 20 , σ. 482 στην ελληνική μετάφραση σ. 279- 282 Δε Βιάζης Σ., « Η προσωπίς και τα ιπποδρόμια (γκιόστρα) εν Ζακύνθω» Ανθών , τομ. Α, τευχ 17 , 1 Φεβρ.1890 σ. 137-139 . Τουμασάτος Η., Ιππηλάσιον – Γκιόστρα, Κοργιαλένιο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Αργοστολίου ,  2003 ,σ 13-54. Λούντζης Ν. Α., «Ιόνια Ιπποσύνη»  Γκιόστρα 2010 , ( Ζάκυνθος 2010 ), σ.14-18
4 Γενικά Αρχεία του Κράτους  ,  Δ 77
5. Το μοναδικό γνωστό πλήρες σώμα της  σπάνιας εφημερίδας  Monitore Settinsulare ,  σώζεται στη βιβλιοθήκη των κομήτων Λούντζη . Περ. βλ. Κουρκουμέλης Ν. Κ. , «Monitore Settinsulare ( 1803-1805) Η δυσεύρετη εφημερίδα της Επτανήσου Πολιτείας»  Δωδώνη, Επιστημονική Επετηρί- δα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων,  Ιστορία  και Αρχαιολογία  τ.  ΛΣΤ- ΛΖ ( 2007-2008 ) σ  147-178
6. Χιώτης Π.,   Σειράς Ιστορικών Απομνημονευμάτων , τ. 3ος , Κέρκυρα , 1863, σ.850 .Κουρκουμέλης Ν. Κ, « Ο Αντώνιος κόμης Κομούτος , ελληνομαθής Ηγεμών της Επτανήσου Πολιτείας» Ζάκυνθος , Λογοτεχνικό , Ιστορικό και Λαογραφικό Ημερολόγιο , επιμέλεια   Δ Ν Μουσμούτης , εκδόσεις Εξερευνητής Αθήνα 2001 σ.229-234    
7. Λούντζης Ερ., Επτάνησος Πολιτεία, μετάφραση Αβιγαϊλ Λούντζη- Νικοκάβου-
ρα,  Κέρκυρα 1968, σ. 142  . Monitore Settinsulare , Corfú Dalla Stamperia Nazionale ,  num  36 ( 11/23 Μαρτίου1803 ) σ.  141. Ευχαριστίες στον φίλο κύριο Νίκια Αλεξ. Λούντζη .
8. Πρωτότυπο κείμενο του Monitore Settinsulare :ο.π.
«…Alli 6 detto il Senato collo stato maggiore della Repubblica si portó nel palazzo della lui Residenza , e di la uscirono insieme per andare nella Capella del Governo.Nella Spianata era in gran parade la Truppa Nazionale e la banda militare. Nell attraversarla si fecero al Senato , ed al suo Preside tutti gli onori militari , e profusioni di pane , e di denaro. Arrivati in chiesa si celebró la Santa Messa , presente  monsignor Metropolita ;e terminate la quale l Senato acompagnó il Principe sino al suo Palazzo.Alle ore 20 ital.gli si presentó il piú magnifico spetacolo . Questa illustre cittá , che nel suo seno accolse uno dei piú conspicui Patrizi Settinsulari in una qualitá cosi luminosa , volendo dimostrare l alta sua soddisfazione ,gli prepare una  giostra , dove tutta campeggió la decenza  ed alla quale nonmancava per divenire un nobile trattenimento,
Se non la presenza del Principe.Egli intervene accompagnato  da quei , che correrdovevano l aringo. I Giostranti corsero.Toccó la bella  ventura al Patrizio Spiridion Capello , giovine di ridenti speranze,di ottenere dopo le piú illustri prove il premio , ch era giá fissato, dalla stessa mano del Principe.Cosí abbe termine lo spetacolo . nella sera si portó il Principe in Teatro , ch era illuminato a giorno e dove si diede una brillante festa di ballo.»
 (9)Μουσείο Μπενάκη . Επτανησιακά έντυπα
(10) Γενικά Αρχεία του Κράτους  ,  Δ 77
(11) Γενικά Αρχεία του Κράτους  ,  Δ 77
(12) Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία Ελλάδος , Μονόφυλλα
(13) Γενικά Αρχεία του Κράτους  ,  Δ 77
(14) Αναγνωστική Εταιρεία Κερκύρας . Ευχαριστίες στον φίλο κύριο Ανδρέα Α.  Παπαδάτο. Το κείμενο έχει πρωτοεκδοθεί στο: Θεοτόκης Σ.Μ,  Αναμνηστικό τεύχος της Πανιονίου αναδρομικής εκθέσεως, Κέρκυρα 1914 , σ.88-94 .Αναφορά του κάνουν  : ο Διονύσης Ρώμας , «Γκιόστρες» Τα Ζακυνθινά , Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, 1957 , Εστία , 1983 β , 2004 γ ( Εισαγωγή Ν Ε Καραπιδάκη)  σ.276-280  και η  Μαρία Ασπιώτη  «Ο Λόρδος Νιούτζεντ στην Κέρκυρα» Δελτίον Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας 11 (1974) σ. 95-144
(15) Proclamation for a Tournament-
(16) Το ζεύγος του λόρδου Τζώρτζ Γκρένβιλ Νιούτζεντ και της λαίδης  Ανν-Λούση Πούλεττ- Γκρένβιλ  Νιούτζεντ  διαδέχθηκε στην κοσμική ζωή των Ιονίων  εκείνο του αντιστράτηγου σερ Φρέντερικ Ανταμ και της κερκυραίας λαίδης  Νίνας Παλατιανού - Ανταμ. .Φίλοι των Γραμμάτων και των Τεχνών , έμειναν στην μνήμη των Ιονίων για την ευγένεια , τον φιλελληνισμό και την φιλανθρωπία τους αλλά και  για την μεταξύ τους σχέση . Ερωτευμένοι από παιδιά,  έζησαν και πέθαναν ερωτευμένοι . Μάλιστα μαζί έγραψαν και το βιβλίο «Οι Θρύλοι της Βιβλιοθήκης των  Λίλις».
(17)Groffrey de Villehardouin
(18) Herald
(19) Esquire
(20) Coat of Arms
(21) Seal and Crests
(22)Heroic times of Chivalry
(23) Every knight may be select from among the knights of that period whatever Title he chooses for his model, in order to be recognized under that name by the Judges
(24)and he shall be decorated with the scarf which cοnstitutes him the champion of the Lady who thus distinguishes him
(25) Κατά τον Διονύση Ρώμα  ο π σ.276 ,η ελληνική μετάφραση έγινε από τον Χριστόφορο Φιλητά
(26 ) Ρώμας Δ., ο.π. , σ.277 . Βλ επ .Φλεμοτόμος Δ., « Η Γκιόστρα της Ζακύνθου : Μια ομόκεντρη επανάληψη της ιστορίας» Γκιόστρα 2010 ( Ζάκυνθος 2010 ) σ 4-9 . Ξένος Σ., «Κοινωνιολογική διερεύνηση και Πολιτισμική προσέγγιση στις συμβολι-
κές διαστάσεις των θεατροποιημένων ιπποτικών αγώνων ( giostre ) στη Ζάκυνθο» Γκιόστρα 2010 ( Ζάκυνθος 2010 ) σ.19-22